"กลยุทธ์คืออะไร?" ตอนที่ 2 จากหนังสือเล่มใหม่ที่กำลังเขียนอยู่

ตอนที่ 2 กลยุทธ์คืออะไร?

คำถามที่ว่ากลยุทธ์คืออะไร? ดูเหมือนจะเป็นคำถามคลาสสิกที่สามารถใช้ได้ทุกสถานการณ์​ยิ่งปัจจุบันกลยุทธ์กลายเป็นคำที่เมื่อนำไปประกอบกับคำอื่นๆ แล้ว ทำให้คำๆ นั้นมีความสำคัญยิ่งขึ้น ยิ่งทำให้เกิดข้อสงสัยว่าแท้จริงแล้วกลยุทธ์คืออะไรกันแน่

ขนาดกูรูชื่อดังทางด้านกลยุทธ์จาก Harvard Business School อย่าง Michael E. Porter ยังจำเอาคำถามดังกล่าวแล้วเขียนเป็นบทความคลาสสิกทางด้านกลยุทธ์ในชื่อ What Is Strategy? ลงใน Harvard Business Review ฉบับเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1996  

เวลาผมสอนหนังสือให้กับบรรดาผู้บริหารองค์กรต่างๆ ก็มักจะเริ่มต้นด้วยคำถามว่า กลยุทธ์คืออะไร? เพื่อรับฟังมุมมองต่างๆ ผู้บริหารเกี่ยวกับกลยุทธ์ และมุมมองเกี่ยวกับว่า “กลยุทธ์คืออะไร?” ที่ดูเหมือนผู้บริหารส่วนใหญ่จะมีเหมือนกันก็คือมักจะมองว่ากลยุทธ์คือการวางแผน หรือ กลยุทธ์คือการกระทำเพื่อบรรลุบางสิ่งบางอย่าง แต่ที่ผมอึ้งที่สุดก็เป็นลูกศิษย์ในหลักสูตร MBA สำหรับผู้บริหารของที่คณะ ว่าพอถามว่ากลยุทธ์คืออะไร เขาตอบมาอย่างเสียงดังฟังชัดเลยว่า “กลยุทธ์คือแผนชั่ว”

ถ้าเรามองว่ากลยุทธ์คือแผน หรือ คือสิ่งที่จะทำเพื่อบรรลุเป้าหมาย คำถามที่ผมเองมักจะถามต่อมาว่าถ้าอย่างงั้น แผนธรรมดาๆ กับ กลยุทธ์ต่างกันอย่างไร? 

ในปัจจุบันเริ่มมีอีกมุมมองหนึ่งแล้วว่ากลยุทธ์ไม่ใช่เรื่องของการวางแผนเท่านั้น แต่กลยุทธ์คือการเลือก (Strategy is Choice) และการเป็นเลือกในเรื่องต่างๆ ที่สำคัญสำหรับองค์กร ไม่ว่าจะเป็นการเลือกในเป้าหมายที่ต้องการไปถึง เลือกว่าจะดำเนินงานอยู่ในธุรกิจไหน เลือกว่าจะแข่งขันหรือประสบความสำเร็จด้วยวิธีการใด เลือกว่าจะสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันในด้านไหน ฯลฯ

บริษัทแห่งหนึ่งตัดสินใจจะอยู่ในธุรกิจเดิมหรือขยายเข้าไปสู่ธุรกิจใหม่ ก็เป็นการเลือก

บริษัทตัดสินใจที่จะเน้นในด้านการให้บริการให้เหนือคู่แข่ง ก็เป็นการเลือก

บริษัทตัดสินใจเพิ่มช่องทางในการจัดจำหน่ายโดยเข้าสู่ระบบอิเลกทรอนิกส์ ก็เป็นการเลือก

องค์กรภาครัฐแห่งหนึ่งตัดสินใจที่จะพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อทำให้กระบวนการตัดสินใจและการให้บริการประชาชนดีขึ้น ก็เป็นเป็นเลือก

สถาบันการศึกษาแห่งหนึ่งตัดสินใจที่จะเพิ่มจำนวนผลงานด้านวิจัยและวิชาการ ก็เป็นการเลือก

แม่ค้าขายหมูปิ้งตัดสินใจเพื่อคุณค่าให้กับหมูปิ้งของตน และขายในราคาแพงขึ้น เพื่อให้เหมาะสมกับกลุ่มผู้ซื้อ ก็เป็นการเลือก

วินมอร์เตอร์ไซต์ตัดสินใจลงหลักปักฐานอยู่กลางซอยแทนที่จะเป็นปากซอย เพื่อให้ใกล้กับแหล่งชุมชนมากกว่า ก็เป็นการเลือก

ดังนั้นกลยุทธ์จึงไม่ใช่เพียงแค่การวางแผน แต่กลยุทธ์ยังเป็นการเลือกในด้านต่างๆ อีกด้วย (Strategy is Choice)